اگر کمی در خصوص صنایع پتروشیمی اطلاع داشته باشید، می‌دانید که فرآیندهایی چون انتقال و حمل گازهای مختلف و حیاتی، تزریق گازها به واکنش‌های شیمیایی خاص، افزایش فشار و دمای گازها، انتقال بخار حاصل از فرآورده‌ها و… از جمله فرآیندهای مهم و روتین این صنایع هستند. اما آیا تابحال فکر کرده‌اید که تمام این اتفاقات با کمک چه دستگاهی انجام می‌شوند؟ یا چه دستگاهی توانایی کار در شرایط محیطی پتروشیمی را دارد؟
جالب است بدانید پاسخ این سوال‌ها تنها به یک دستگاه به نام کمپرسور باد باز می‌گردد. کمپرسورها جز کاربردی‌ترین وسایل صنعتی هستند که می‌توانند بخش مهمی از فرآیندهای پتروشیمی را بر عهده گرفته و در گوشه به گوشه‌ی آن عملکرد خوبی از خود نشان دهند. این موضوع سبب شده تا انواع کمپرسور در صنعت پتروشیمی از اهمیت بسزایی برخوردار باشند به طوری که، در صورت بروز کوچکترین خللی در عملکردشان، بهره‌وری کل مجموعه با مشکل مواجه می‌شود.
انواع کمپرسور در صنعت پتروشیمی
از آنجایی که کاربرد کمپرسورها بسیار گسترده و گوناگون است، ناچارا این محصولات تنوع زیادی داشته و هرکدام از آن‌ها ویژگی‌های مختلفی دارند. اما به هرحال منطقی است که از تمام این محصولات، صرفا چند کمپرسور خاص توانایی کار در صنعت پتروشیمی را داشته باشند و بتوانند از پس وظایف مربوط به این صنعت بربیایند. به همین دلیل در ادامه می‌خواهیم تنها تمرکز خود را بر روی انواع کمپرسور در صنعت پتروشیمی گذاشته و این دستگاه‌ها را معرفی نماییم. این موارد عبارتند از:
کمپرسورهای رفت و برگشتی
کمپرسورهای رفتی و برگشتی برخلاف کاربرد مهم و بهره‌وری بالایشان دارای فرآیند مکانیکی ساده‌ای هستند؛ به طوری که در این دستگاه‌ها یک پیستون داخل سیلندر قرار دارد که با هر حرکت رفتی و برگشتی، گاز داخل پیستون را فشرده کرده و با رساندن فشار آن به حد مجاز، گاز فشرده شده را از طریق سوپاپ تعبیه شده به خارج از کمپرسور انتقال می‌دهد.
این فرآیند ساده اما کارآمد به اضافه ساختار حرفه‌ای این دستگاه سبب می‌شود تا تقریبا تمام انرژی ورودی کمپرسورهای رفتی و برگشتی تبدیل به کار شده و این دستگاه‌ها بهره‌وری بالایی داشته باشند. جالب است بدانید حتی از گرمای تولید شده توسط پیستون‌های این دستگاه نیز در بخش تولید مجددا استفاده می‌شود و عملا بهره‌وری این دستگاه هموراه نزدیک به حالت ایدهآل قرار دارد. تمام این ویژگی‌ها در کنار توانایی بالای این دستگاه در فشرده سازی هوا در شرایط خاص سبب می‌شود تا کمپرسورهای رفتی و برگشتی به عنوان یک کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی شناخته شوند.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید کمپرسور باد
کمپرسورهای اسکرو
دومین کمپرسور که در هر صنعتی به خصوص پتروشیمی کاربرد خود را ثابت کرده است، کمپرسورهای اسکرو هستند. این کمپرسورها دارای دو روتور مارپیچی نر و ماده هستند که با چرخش درون هم هوا را فشرده می‌کنند. این فرآیند و ساختار ساده‌تر این دستگاه سبب می‌شود تا کمپرسور اسکرو نسبت به کمپرسورهای رفتی و برگشتی دامنه فشار کمتری داشته باشد، و برای کاربردهای تخصصی اما کمک حجم‌تر گزینه خوبی باشند. در ضمن از آنجایی که سیستم خنک کننده این دستگاه هم به صورت روغنی و هم غیر روغنی ساخته می‌شود، این کمپرسورها گزینه خوبی برای صنایع حساس پتروشیمی نیز هستند؛ چراکه با انتخاب کمپرسور اسکرو اویل فری می‌توانید یک هوای فشرده باکیفیت و بدون روغن داشته باشید.
کمپرسورهای اسکرول
یکی از انواع کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی کمپرسورهای اسکرول هستند که از نظر فنی شباهت زیادی با کمپرسورهای پیستونی دارند. این کمپرسورها دارای دو مارپیچ حلزونی هستند که با چرخش حلزونی متحرک درون حلزونی ثابت، هوا را فشرده کرده و عملیات متراکم سازی هوا را انجام می دهند. این ساختار سبب می‌شود تا این کمپرسورها دارای بازدهی بالایی بوده و اتلاف انرژی کمی نیز داشته باشند. اما از طرفی همین ساختار، تعمیر و نگهداری این کمپرسورها را سخت کرده و عملا جایگزین کردن کمپرسور را مقرون به صرفه‌تر از تعمیر آن نموده است.
کمپرسورهای سانتریفیوژ
یکی از کمپرسورهایی که از اصل برنولی در فشرده سازی هوا استفاده می‌کند کمپرسورهای سانترفیوژ یا گریز از مرکز هستند. در این کمپرسورها پره‌های ایمپلر با سرعت بالایی می‌چرخند که همین سرعت بالا سبب می‌شود تا هوا از قسمت مرکزی دور شده و انرژی جنبشی آن بالا برود. سپس با حرکت هوای فشرده به سمت دیفیوزر، سرعت گاز کم شده و کم کم انرژی جنبشی آن به انرژی فشاری تبدیل شود. در نهایت نیز فشار به ماکسیمم حالت خود رسیده و هوای فشرده تولید می‌شود.
این نوع عملکرد کمک می‌کند تا کمپرسورهای سانتریفیوژ دارای کارکردی مداوم بوده و بهره‌وری بالایی نیز داشته باشند. به همین دلیل این دستگاه‌ها همواره گزینه مناسبی برای انتقال گازها در ابعاد بزرگ هستند و می‌توانند با کمترین صدا و مصرف انرژی راندمان خوبی را از خود نشان دهند.
عوامل موثر در انتخاب کمپرسور مناسب صنعت پتروشیمی
در قسمت قبل انواع کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی را معرفی کردیم که هرکدام بسته به ساختار و نحوه کارکردشان مزایا و معایب خاص خودشان را داشتند. اما سوال اساسی اینجاست که بسته به نوع کاربردی که می‌خواهیم، کدام یک از موارد بالا انتخاب بهتری هستند؟ اما از آنجایی که پاسخ به این سوال تا حد زیادی شخصی و گسترده است؛ در این قسمت سعی کردیم پارامترهای مختلفی که در انتخاب کمپرسور تاثیر گذار هستند را بازگو نماییم. اینچنین می‌توانید با شناسایی دقیق آن‌ها در مجموعه پتروشیمی خود و بررسی کمپرسورهای مختلف یک مورد مناسب و مقرون به صرفه را انتخاب و خریداری نمایید.
نوع گاز یا سیال
هر مجموعه پتروشیمی بسته به اهداف صنعتی که دارد نیاز به فشرده سازی نوع خاصی از گاز را دارد. به همین دلیل بسیار مهم است که بدانید کمپرسور انتخابی شما صرفا در بحث فشرده سازی هوا کاربرد دارد یا کمپرسور گازی نیز محسوب می‌شود؟ و اگر کمپرسور گازی است قطعات و فرآیند فشرده سازی آن با نوع گاز انتخاب شما همخوانی دارند یا خیر؟ به طور مثال اگر گاز شما خاصیت اشتعال داشته باشد حتما باید از کمپرسوری استفاده کنید که ایمنی بالایی داشته باشد و یا اگر بحث خوردگی در میان باشد باید حواستان به واکنش قطعات کمپرسور با گاز باشد.
فشار و دبی مورد نیاز
اصولا انواع کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی در دسته کمپرسورهای فشار متوسط یا قوی دسته بندی می‌شوند. به طور مثال کمپرسورهای رفتی و برگشتی با تحمل ۳۰۰ بار در دسته کمپرسورهای فشار قوی و کمپرسورهای اسکرو یا سانتریفیوژ در دسته فشار متوسط قرار دارند. به همین دلیل شما در ابتدا باید فشار و دبی مورد نیاز صنعت خود را بدست بیاورید و سپس برحسب آن یکی از موارد را برگزینید تا نیاز صنعتتان به طور اصولی برطرف شده و نیاز به خرید مجدد یا حتی صرف انرژی بیشتر نداشته باشید.
شرایط محیطی
صنایع پتروشیمی عمدتا به دلیل تولیدات و فرآیند خاصی که دارند از شرایط محیطی متفاوتی نسبت به حالت معمول برخوردارند و نمی‌توان از کمپرسورهای عادی در آن‌ها استفاده کرد. به همین دلیل حتما باید شرایط محیطی را برحسب عوامل مختلفی چون دمای میانگین محیط، میزان رطوبت موجود، وجود گازهای خورنده و.. بررسی کنید و سپس برحسب این شرایط یک مورد ایدهآل را انتخاب و خریداری کنید.
هزینه اولیه و هزینه‌های عملیاتی
از لحاظ اقتصادی باید هزینه اولیه خریداری کمپرسور با بودجه سازمان همخوانی داشته باشد. خارج از این مورد هزینه عملیاتی آن که شامل هزینه‌هایی چون هزینه مصرف انرژی، هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری، هزینه تعویض قطعات مصرفی و… می‌شود نیز باید در نظر گرفته شود.
بیشتر بخوانید: افزایش راندمان کمپرسور اسکرو
قابلیت اطمینان و نگهداری
از آنجایی که حتی یک لحظه خلل در کار کمپرسور می‌تواند در بهره‌وری کل مجموعه تاثیر داشته باشد، پس باید کمپرسور انتخابی شما قابلیت اطمینان بالایی داشته باشد و قبل از هرچیزی نسبت به کارایی، اصل بودن دستگاه، پیشینه برند و مدل انتخابی خود اطمینان خاطر پیدا نمایید. همچنین توجه کنید کمپرسوری که انتخاب می‌کنید باید از لحاظ امکان تعمیر و نگهداری نیز مطمئن باشد و تعمیر کار حرفه‌ای آن و قطعات مختلف دستگاه به راحتی در دسترس شما قرار بگیرند.
استانداردهای ایمنی و زیست محیطی
هر صنعتی بسته به نوع فعالیتی که دارد از استانداردهای ایمنی متفاوتی برخوردار است. به همین دلیل باید کمپرسوری را انتخاب کنید که با تمام این استانداردها مطابقت داشته و ایمنی مجموعه و پرسنل را حفظ کند. خارج از این مورد کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی بهتر است با پارامترهای زیست محیطی نیز همخوانی داشته باشند و تا حد ممکن صدا، ارتعاش یا آلاینده تولید نکند.
جمع بندی
صنایع پتروشیمی یکی از صنایع مهم و اساسی کشور هستند که به سبب فرآیند تولیدی خاص و پیچیده‌ای که دارند به دستگاه‌های صنعتی فراوانی نیاز دارند. یکی از این دستگاه‌ها که اتفاقا از کاربرد گسترده‌ای در این مجموعه‌ها برخوردار است، دستگاه‌های کمپرسور هوا یا گاز هستند. به همین دلیل در این مقاله سعی کردیم رویکرد خود را مبنای انواع کمپرسور مناسب صنایع پتروشیمی گذاشته و ضمن معرفی انواع این دستگاه‌ها به میزان اهمیت و پارامترهای لازم برای انتخاب آن‌ها نیز اشاره کنیم.
در آخر نیز پیشنهاد می‌کنیم که حتما برای انتخاب کمپرسور به تمام نکات گفته شده توجه کنید و در صورت نیاز با یک مشاور متخصص و مجرب در این حوزه ارتباط گرفته و سپس اقدام به خرید نمایید. اینچنین خیالتان از بابت کارایی و کیفیت دستگاه راحت می‌شود.
بدون دیدگاه